Czy jeden z małżonków może wziąć kredyt hipoteczny?
W praktyce prawniczej pytanie o możliwość zaciągnięcia kredytu hipotecznego przez jednego z małżonków pojawia się stosunkowo często – zwłaszcza w sytuacjach, gdy pomiędzy stronami dochodzi do różnicy zdań lub planuje się zabezpieczenie majątku wspólnego. Poniżej przedstawiamy kilka istotnych aspektów, które mogą pomóc w zrozumieniu konsekwencji takich decyzji oraz możliwych rozwiązań prawnych.
Kredyt hipoteczny na jednego z małżonków – czy to możliwe i jakie są konsekwencje prawne?
Wspólne życie małżeńskie to również wspólne decyzje finansowe. Jedną z najważniejszych i najbardziej długoterminowych jest zaciągnięcie kredytu hipotecznego. Choć najczęściej małżonkowie decydują się na wspólne zobowiązanie, nie zawsze jest to konieczne, a czasem – ze względów praktycznych lub formalnych – wręcz niepożądane. W niniejszym artykule wyjaśniamy, czy możliwe jest wzięcie kredytu hipotecznego tylko przez jednego z małżonków, jakie warunki trzeba spełnić oraz jakie ryzyka się z tym wiążą.
Czy jeden z małżonków może wziąć kredyt hipoteczny?
Zgodnie z polskim prawem, z chwilą zawarcia związku małżeńskiego pomiędzy małżonkami powstaje z mocy prawa ustrój wspólności majątkowej. Oznacza to, że co do zasady (od której istnieją wyjątki związane ze sposobem finansowania) wszelkie nabywane po ślubie składniki majątku – w tym nieruchomości – oraz zobowiązania finansowe są wspólne. Jednak samo zawarcie małżeństwa nie oznacza automatycznego obowiązku zaciągania kredytu wspólnie. Jeden z małżonków może samodzielnie ubiegać się o kredyt hipoteczny, ale – przy istnieniu wspólności majątkowej – wymaga to spełnienia określonych warunków formalnych.
Zgoda małżonka a zaciągnięcie kredytu hipotecznego.
W przypadku wspólności ustawowej bank zazwyczaj wymaga pisemnej zgody drugiego małżonka na zaciągnięcie kredytu hipotecznego, nawet jeśli kredytobiorcą formalnie ma być tylko jedna osoba. Zgoda ta ma zabezpieczać interesy instytucji finansowej, ponieważ w razie braku spłaty bank może dochodzić roszczeń z majątku wspólnego. W praktyce oznacza to, że jeśli małżonkowie nie posiadają rozdzielności majątkowej, to bez zgody drugiego małżonka bank ma prawo nie uwzględnić wniosku o udzielenie kredytu.
Kiedy zgoda nie jest konieczna?
W polskim porządku prawnym przewidziane są pewne wyjątki od tej reguły. Przykładowo, jeśli kredyt nie jest zabezpieczony hipoteką, a jego kwota nie przekracza określonego bank może odstąpić od wymogu uzyskania zgody małżonka. Niemniej jednak w przypadku kredytów hipotecznych obciążających wspólną nieruchomość głownie ze względu na ich długoterminowy charakter i wysokie ryzyko – zgoda współmałżonka jest zasadą.
Co zrobić, gdy jeden z małżonków nie wyraża zgody?
Zdarzają się sytuacje, w których jeden z małżonków nie wyraża zgody na zaciągnięcie kredytu. Może to wynikać z niepewności finansowej, obawy o stabilność związku lub chęci zachowania niezależności majątkowej. W takich przypadkach istnieją dwie drogi: zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej (tzw. intercyzy) lub wystąpienie do sądu z pozwem o ustanowienie rozdzielności majątkowej. Umowa notarialna jest najszybszym rozwiązaniem – po jej podpisaniu każdy z małżonków może samodzielnie zaciągać zobowiązania, które nie będą obciążały drugiej strony.
Rozdzielność majątkowa a kredyt hipoteczny.
Wprowadzenie rozdzielności majątkowej pozwala każdemu z małżonków na pełną swobodę w zakresie zarządzania swoim majątkiem osobistym – zarówno przy zakupie nieruchomości, jak i zaciąganiu zobowiązań kredytowych. Dzięki temu bank nie wymaga zgody drugiego małżonka, a kredyt udzielany jest tylko jednej osobie. To rozwiązanie jest często stosowane przez pary, które prowadzą działalność gospodarczą, posiadają odrębne źródła dochodów lub planują zabezpieczenie majątku na wypadek rozwodu.
Kiedy kredyt tylko na jednego z małżonków jest korzystniejszy?
Choć wspólny kredyt oznacza zazwyczaj większą zdolność kredytową i lepsze warunki umowy, nie zawsze jest to rozwiązanie idealne. Jeśli jeden z małżonków nie osiąga dochodów, ma obciążenia kredytowe lub figuruje w bazach dłużników, jego udział w procesie kredytowym może wręcz utrudnić uzyskanie finansowania. Pary podejmują także odpowiednie decyzje finansowe dywersyfikując ryzyko zadłużenia – wymaga to zawsze indywidualnego podejścia i konsultacji. W takich sytuacjach bardziej opłacalne jest złożenie wniosku przez małżonka, który spełnia wymogi banku – oczywiście pod warunkiem uzyskania zgody lub posiadania rozdzielności majątkowej.
Kredyt hipoteczny a odpowiedzialność po rozwodzie.
Zaciągnięcie kredytu hipotecznego w trakcie trwania wspólności majątkowej skutkuje wspólną odpowiedzialnością za jego spłatę – niezależnie od tego, czy małżeństwo przetrwa. Odpowiedzialność za taki rodzaj długu jest odpowiedzialnością tak zwaną solidarna wobec banku. Po rozwodzie, jeżeli nie zostanie przeprowadzony formalny podział majątku, obie strony nadal odpowiadają wobec banku za całe zobowiązanie. Nawet jeżeli sąd przyzna nieruchomość jednej stronie, a druga formalnie nie korzysta z lokalu – nadal będzie solidarnym dłużnikiem. Dlatego tak ważne jest kompleksowe uregulowanie kwestii kredytu podczas rozwodu/podziału majątku wspólnego.
Dokumenty potrzebne przy kredycie na jednego z małżonków
Do zaciągnięcia kredytu hipotecznego na jednego z małżonków potrzebne będą następujące dokumenty: wniosek kredytowy, dokument tożsamości, dokumenty potwierdzające dochody (np. zaświadczenie o zatrudnieniu, wyciągi bankowe), a także dokumenty dotyczące nieruchomości (umowa przedwstępna, operat szacunkowy) oraz inne dokumenty, które są wymaga bezpośrednio przez bank. Jeśli małżonkowie mają wspólność majątkową, konieczna będzie także zgoda współmałżonka. W przypadku rozdzielności – akt notarialny potwierdzający ten fakt.
Kancelaria Prawna Anna Rzeszutko
Zaciągnięcie kredytu hipotecznego przez jednego z małżonków to rozwiązanie możliwe, legalne i – w określonych okolicznościach – również racjonalne. Wymaga jednak odpowiedniego przygotowania formalnego oraz świadomości konsekwencji prawnych. Należy pamiętać, że zarówno zgoda małżonka, jak i umowa rozdzielności majątkowej mają wpływ nie tylko na samą możliwość uzyskania kredytu, ale również na dalszą odpowiedzialność za jego spłatę. Przed podjęciem decyzji warto skonsultować się z prawnikiem specjalizującym się w prawie rodzinnym, który pomoże dobrać właściwe rozwiązanie i zadba o ochronę interesów każdej ze stron.
Nasza Kancelaria oprócz szeroko rozumianych spraw rodzinnych posiada doświadczenie w sprawach o ustanowienie rozdzielności majątkowej małżeńskiej.
